درس هایی از قرآن:خانه‌تکانی دل‌ها

حضرت زهرا(س)، عطیه الهی

خداوند خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید: «إِنَّاأَعْطَیْناکَ الْکَوْثَر». درباره مقصود «کوثر» احتمالاتی داده‌اند که بهترین آنها این است که مراد از کوثر حضرت زهرا(س) است، چون آیه آخر می‌فرماید: «... إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْترُ»، دشمن تو بی‌عقبه و ابتر است. پیامبر(ص) 2 پسر داشت که در چند سالگی از دنیا رفتند و از پیامبر یک دختر به نام حضرت زهرا(س) مانده بود. پس به عقیده آنها پیامبر(ص) ابتر بود. از این استدلال معلوم می‌شود که منظور از کوثر یقیناً حضرت زهرا(س) است. از کوثر می‌فهمیم که نسل پیامبر(ص) تا آخر تاریخ ادامه دارد و اگر قطع شود حرف و ادعای دشمنان درست می‌شود. در انقلاب هم دیدیم که تمام طرح‌هایی که علیه امام خمینی(ره) و انقلاب کشیدند، «ابتر» شد.

این بدگمانی به خداست که اگر افراد کم باشند روزی می‌دهد و اگر زیادتر شوند، نه. اگر ما بنده خوبی برای خدا باشیم، خدا هم قدرت دارد، تلافی و جبران کمبودهای ما را بکند.
چون در آستانه نوروز هستیم بحثی درباره خانه‌تکانی دارم.
1- مقایسه خانه دل با خانه گِل : مرسوم است که در ایام نوروز خانه گِلی را در خانه‌تکانی می‌کنند. ما 2 نوع خانه‌تکانی داریم، یکی خانه گِل و یکی خانه دل، در قرآن 2 نوع هجرت داریم؛ یکی مادّی از شهری به شهری و از کشوری به کشوری و یکی معنوی، هجرت از فساد به صلاح؛ قرآن می‌فرماید: از عیب‌های خود هجرت کن؛ «وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ» (مدثر/5)، از پلیدی‌ها هجرت کن.
2- نظافت: همانطور که نظافت روزانه مثلِ شستن ظروف، نظافت هفتگی مثلِ حمام کردن، نظافت سالانه مثلِ شستن قالی داریم، نظافت دل هم، عبادات روزانه و هفتگی نمازجمعه و سالانه مثلِ شب قدر را داریم. در نظافت معنوی، اول تخلیه از عیب‌ها و بعد جایگزین‌کردن صفات انسانی است.
3- اصلاح عیوب: اشکال ما این است که عیب ظاهری را سریع می‌بینیم یا دیگران تذکر می‌دهند، ما هم به فکر اصلاح آن می‌افتیم، اما به عیوب در روح و قلب خود توجه یا نداریم یا کم. لذا حدیث داریم: هر کس که خدا او را دوست بدارد، به عیبش متوجه می‌سازد.
4- آرامش برای خود و دیگران: از نظافت خانه، هم خود لذت می‌بریم هم دیگران. اگر عیوب خود را برطرف کنیم، هم خود خوشحال ‌می‌شویم هم کسی که با ما برخورد می‌کند. نظافت هر چیزی مناسب خودِ اوست. اگر فلان عیب را پیدا کردیم باید رابطه را با دوست بد قطع کنیم. کسی که صفتِ بدِ بخل دارد، نظافتش به خمس و زکات و انفاق دادن است. دوای انسان غافل تذکر است.
5- مراعات دیگران: در نظافت خانه باید سعی کنیم چیزی شکسته و خراب نشود، در نظافت دل هم باید سعی کنیم صدمه وارد نشود. مثلِ آقایی که تا آخر شب مجلس روضه‌خوانی می‌رود و همسرش در خانه تنهاست و می‌ترسد.
6- محاسبه اعمال : اگر ما روزانه خانه‌تکانی کنیم زباله‌ها زیاد و جمع و آلودگی هم زیاد نمی‌شود. حدیث داریم هر شب به هنگام خوابیدن، کارهای خوب و بد آن روز را محاسبه کنید. اگر خلافی کرده‌ایم، از خدا عذر‌خواهی کنیم تا گنا‌هان انبار و جمع نشود. در خودسازی گاهی چشمه‌های حکمت روی انسان باز می‌شود.
7- درمان قلب: سه نوع قلب داریم؛ الف: قلب سلیم، قلب سالم قلبی که پاک است و کینه، عقده، تکبر، حسادت و بخل ندارد، ب: قلب منیب و ج: قلب مریض. هم باید پوست کار ما هم مغز آن خوب باشد. بعضی‌ها می‌گویند اصل باطن و قلب پاک است و در اسلام ظاهر و باطن باید با هم خوب باشد.